آیا بن سلمان بعد از حادثه آرامکو تجدید نظر می نماید؟ - عینک ریبن

به گزارش عینک ریبن، توقف فراوری حدود پنج میلیون بشکه نفت روزانه عربستان سعودی در پی حمله تلافی جویانه یمن به شرکت نفت آرامکو، آنقدر مهم هست که ریاض درباره اصل سیاست جنگ علیه یمن بازنگری را شروع کند.

گروه بین الملل عینک ریبن - حمله پهپادی 23 شهریورماه 1398 یمن به دو پالایشگاه بقیق و خریص شرکت آرامکو (بزرگ ترین شرکت نفتی عربستان و دنیا) شاید بزرگ ترین نقطه عطف دفاع یمن از خود در طول چهار سال و نیم جنگ سعودی-آمریکایی باشد.

به گفته ریاض، این حمله، سبب توقف فراوری حدود پنج میلیون از یازده میلیون بشکه نفت سعودی شد و متخصصان گفته اند، ریاض طی مدت کوتاه پیش رو نمی تواند فراوری پنج میلیون بشکه را به مدار بازگرداند و دست کم بیش از یکی دو ماه زمان لازم دارد.

هر چند عربستان در حال تأمین نفت مشتریان به وسیله ذخایر قبلی و راه های جایگزین دیگر است و حتی وال استریت ژورنال فاش کرد که عربستان خواهان خرید بیست میلیون بشکه نفت از عراق شده، اما این کشور برای طی این دوره (بازگشت فراوری پنج میلیون به مدار)، قطعاً روزهای سختی را پشت سر خواهد گذاشت.

شرکت های آرامکو بعد از حمله یمن

بعضی ناظران سیاسی اکنون این سوال را می پرسند که آیا این اتفاق می تواند عربستان سعودی را وا دارد که در سیاست جنگ علیه یمن تجدید نظر کند؟ آیا این اتفاق، سرمایه گذاران خارجی در عربستان را دچار تردید نمی نماید؟ آیا در اعتماد و تکیه بیش از حد دولت سعودی در دو حوزه سیاسی و نظامی به آمریکا تردید ایجاد نمی نماید؟

به قول مجری شبکه سی.ان.ان که از عادل الجبیر وزیر مشاور دولت سعودی در امور خارجه پرسید، چه فرقی می نماید تحقیقات در این خصوص به کجا برسد، چون در نهایت یمنی ها از یاری ایران برای حمله به آرامکو استفاده نموده اند، دیگر چه فرقی می نماید چه کسی این حمله را انجام داده و از کجا اجرا شده است؛ آنچه باید برای عربستان در وهله اول مهم تر باشد، نقص بزرگ در توان دفاعی این کشور است؛ کشوری که خود را متکی به فناوری پیشرفته نظامی آمریکا می دید الان دریافته که چند پهپاد نه چندان پیشرفته پیروز شده از سد سامانه پدافندی پاتریوت آمریکا بگذرد و فراوری پنج میلیون بشکه نفت را متوقف کند.

نکته مهم دیگر این است که زمانیکه مجری سی.ان.ان مُصرانه از الجبیر پرسید که فرض کنیم این حمله کار ایران باشد آیا پاسخ ریاض به مرحله نظامی می رسد، او با تردید بسیار زیادی پاسخ هایش را ارائه داد اما صراحتاً گفت که ما دنبال جنگ نیستیم. آمریکا هم دنبال جنگ نیست. مسئله به ایرانی ها بستگی دارد. اگر این شیوه را ادامه دهند، خطر احتمال اقدام نظامی وجود دارد. اما کسی دنبال جنگ نیست. همه دنبال حل مسالمت آمیز هستند.

مجری سی.ان.ان هم این تردید وزیر سعودی را دریافت و باز هم تکرار کرد که فرقی بین این نیست که ایران این سلاح ها را فراوری نموده باشد یا خیر یا اینکه منتظر شوید که ببینید این سلاح [موشک] از کجا شلیک شده زیرا نتیجه در هر صورت یکی است. الجبیر باز هم از دادن پاسخ قطعی طفره رفت و جملات تکراری گذشته را بیان نمود و گفت: ما ایران را مسئول موشک هایی می دانیم که به بقیق و خریص و غیر آن شلیک شده است... اما اینکه از خاک تو [ایران] شلیک شده باشد، از نوع دیگری است؟ و مجری پرسید از کدام نوع؟ الجبیر گفت: اقدامی جنگی تلقی می گردد.

گفت وگوی الجبیر با سی.ان.ان

تغییر صورت مسأله، بی فایده است

واقعیت اینطور به نظر می رسد که عربستان سعودی با تغییر صورت مسئله از یمن به ایران، نمی تواند حقیقت را نادیده بگیرد، نمی تواند خود را مقابل حملات بعدی حفظ کند. یمن اعلام نموده که بعد از این حمله حاضر است حملات را متوقف کند و در مقابل، عربستان نیز حملات هوایی را ادامه ندهد. اتحادیه اروپا از این اقدام یکجانبه یمن استقبال نموده اما عربستان حملات را متوقف ننموده است. این، معنایش این است که عربستان هنوز پیغام حمله به آرامکو را دریافت ننموده یا نمی خواهد دریافت کند.

در عین حال عربستان دریافته که آمریکا برای خاطر عربستان سعودی حاضر نیست وارد درگیری یا جنگ نظامی احمقانه گردد بخصوص که طرفش ایران و محور مقاومت باشد. اگر ریاض پیغام آرامکو را دریافت ننموده، آمریکا بخوبی پیغام سید حسن نصرالله درباره خطرات و عواقب هرگونه جنگ علیه ایران را که اخیرا حداقل سه بار تکرار شده یا پیغام سران نظامی و سیاسی در تهران را درک نموده است.

محمد بن سلمان ولی عهد سعودی تصمیم گیرنده اصلی است. بهتر است گزارش درباره حمله به آرامکو را واقع بینانه منتشر کند و در پی بهره برداری سیاسی جهت فشار بیشتر به ایران نباشد. بهتر است به سخنان وزرای خود توجه بیشتری کند. مثلا محمد الجدعان وزیر دارایی گفته رشد مالی عربستان سعودی در سال 2019 به دلیل کاهش فروش نفت، بسیار بسیار کمتر از حد انتظار است. از طرفی دیگر عربستان در سال پنجم جنگ به جای آنکه به تحقق اهدافش نزدیک گردد، از حمله به دفاع تغییر موضع داده است؛ کشوری که از حمایت نظامی و لجستیک آمریکا، انگلیس و فرانسه برخوردار است. آیا این موارد سبب خواهد شد که بن سلمان در سیاست جنگ علیه یمن تجدید نظر کند یا هنوز اصرار دارد کشورش و حتی منطقه را وارد تنش های جدی تری کند؟

صورت مسأله بسیار واضح است. عربستان در حال جنگ با یمن است. انتظار بیجایی است که یمن از خود دفاع نکند. یمن در حالت دفاع از خود قرار گرفته است و از همه امکاناتش استفاده خواهد نمود. در صورتی که جنگ پنج ساله متوقف گردد، حمله به تأسیسات حیاتی سعودی هم متوقف خواهد شد. نه آمریکا، نه انگلیس برای عربستان سعودی وارد ماجراجویی نظامی نمی شوند که منافعشان را در معرض خطر قرار دهد. به نظر می رسد که مقامات عربی حاشیه خلیج فارس این را امروز فهمیده باشند. شاید برای همین است که عادل الجبیر در مصاحبه با سی.ان.ان در این خصوص بسیار با تردید و احتیاط سخن گفت و چند بار تأکید کرد که کشورش و آمریکا دنبال جنگ نیستند. احتمالا این وزیر سعودی هم می داند که در صورت کوچک ترین تعرض از جانب آمریکا به ایران، فقط چند ساعت بعد، اهداف مشخصی وابسته به محور آمریکایی، هدف مشروع ایران خواهد شد.

طبق نشانه هایی که در تحولات منطقه دیده می گردد، به نظر می رسد بهترین اقدام ریاض، بازنگری در جنگ علیه یمن است قبل از آنکه حیثیت سیاسی و نظامی خود و متحد آمریکایی را بیش از پیش خدشه دار کند نه آنکه گزارشی سفارشی در مورد حمله آرامکو، علیه ایران تهیه و منتشر گردد.

ص