چالش های سالمندان؛ نیمی حقوق بازنشستگی ندارند - عینک ریبن

به گزارش عینک ریبن، تهران (پانا) - هفته تکریم و منزلت سالمندان هم همچون بسیاری از مناسبت های تقویمی هرساله بهانه ای است برای بحث و گفت و گوهای کلیشه ای درخصوص مسائل سالمندان.

به گزارش ایران، با فرا رسیدن این هفته راهکارهایی برای برون رفت از چالش هایی که در آینده ای نزدیک پیش روی جامعه قرار خواهد گرفت، در این هفته مطرح و بعد بسیاری شان فراموش می گردد تا سال دیگر! اما به راستی تا به امروز در این زمینه چه اقداماتی صورت گرفته است؟ نخستین بار در برنامه سوم توسعه کشور به موضوع ساماندهی سالمندان توجه شد اما سال ها گذشت تا پایان 31 شهریور 1399، سند ملی سالمندان کشور به دستگاه های اجرایی عضو شورای ملی سالمندان کشور ابلاغ شد. حالا اما با وجود ابلاغ این سند همچنان در پیچ و خم مسائل سالمندانی که در آینده ای نزدیک بیش از یک سوم جمعیت کشور را تشکیل خواهند داد مانده ایم. به اعتقاد کارشناسان این حوزه در سال های کنونی سالمندان شرایط مناسب تری نسبت به گذشته دارند اما در سال های آینده با افزایش تعداد سالمندان شرایط سخت تر خواهد شد. از این رو باید مسائل و چالش های این گروه به درستی معین تا زیرساخت های مورد احتیاج آن فراهم گردد. هرچند که در شرایط پاندمی فعلی سالمندان با مسائلی به مراتب بیشتر از گذشته در حوزه روان و بهداشت و درمان روبرو هستند.

ما هنوز درگیر احتیاجهای اولیه سالمندان هستیم

رئیس انجمن علمی طب سالمندی و سالمندشناسی ایران در این باره می گوید: در سال های اخیر کشور ما همچون بسیاری از کشورهای جهان با افزایش سن سالمندی و مسائل مربوط به آن روبرو بود، اما آنچه در سال های آینده مورد احتیاج است توجه بیشتر به کیفیت زندگی سالمندان است. در واقع در کشور ما در سنوات گذشته آن گونه که باید در حوزه سالمندی اقدام نشده و کارنامه موفقی دراین باره نداریم از این رو در این حوزه نگرانی های جدی وجود دارد.

احمد دلبری می افزاید: طی 40 سال گذشته، امید به زندگی در کشور ما افزایش یافته، اما طی این سال ها چقدر زیرساخت های اجتماعی مناسب و نیروی مراقب متخصص در کشور تربیت شده است؟ می دانیم سرعت دو برابر شدن سالمندان در20 سال آینده از سال های کنونی هم بیشتر خواهد بود و ما آمادگی روبروه با این تعداد سالمند را که در گروه افراد آسیب پذیر قرار می گیرند نداریم.

او با اشاره به مسائل درمان سالمندان می افزاید: 90 درصد سالمندان در کشور دارای بیمه پایه ای هستند، اما تنها 31 درصد سالمندان امکان استفاده از بیمه مکمل را دارند و متأسفانه در جامعه روستایی با شرایط وخیم تری روبرو هستیم و این عدد در جوامع روستایی به کمتر از11 درصد رسیده است.

از سوی دیگر حدود 45 درصد سالمندان ما مستمری ماهانه دریافت می نمایند و حدود 55درصد از حقوق ثابت بازنشستگی محروم هستند. این بدان معنا است که ما هنوز درگیر احتیاج اولیه سالمندان هستیم و در سال های آینده با مسائل بسیاری روبرو هستیم.

متأسفانه فقر در جامعه سالمندی دو برابر سایر گروه های سنی است و این اندازه فقر در زنان سالمند بیشتر است. به طوری که می توان گفت اگر در کل جمعیت سالمندان 25 درصد، دچار فقر نسبی هستند، در زنان سالمند اندازه فقر 40 درصد و در مردان سالمند 19 درصد است. بعلاوه 37 درصد از سالمندان آسیب پذیر از فقر رنج می برند. دلبری درباره مسکن سالمندان می گوید: شرایط مالکیت مسکن در میان سالمندان هم مناسب نیست و نسبت به گروه های سنی دیگر بدتر است. در سال 1385، 90 درصد سالمندان مسکن شخصی داشتند اما در 1395 این اندازه به 82 درصد رسیده است.

او با تأکید بر اینکه مسائل سالمندان تنها به مسائل اقتصادی و معیشت ختم نمی گردد می گوید: موضوع مراقب متخصص از سالمندان یکی از احتیاجهای اساسی این حوزه است. در کشورهای پیشرفته مثل سوئد برای 2 میلیون جمعیت سالمندی حدود 1000 نفر متخصص طب سالمندان وجود دارد در حالی که در ایران برای 8 میلیون نفر این عدد به 8 نفر می رسد.

حقیقت این است که در حال حاضر سالمندان ما به طور میانگین 5.5 فرزند دارند که طبق آمار 2.3 آنها حمایتگر هستنند. بنابراین هنوز با مسائل جدی در زمینه مراقبت از سالمندان روبرو نشده ایم اما در آینده ای نزدیک سالمندان که بیشتر تک فرزند یا بدون فرزند هستند از این نیروهای حمایتگر محروم خواهند بود و احتیاج به حضور مراقب متخصص و آموزش دیده بیش از پیش خودنمایی خواهد نمود.

وی معتقد است که باید سلامت این گروه از جامعه و پیشگیری از بیماری های دوران سالمندی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

او تأکید می نماید: موضوع سالمندی در جهان یک انقلاب خاموش است و احتیاجمند ایجاد زیرساخت های مناسب است. از این رو موضوع سالمندی در کشور ما باید به یک موضوع حاکمیتی تبدیل گردد و دولت تازه هم باید از همین امروز اقدام جدی را در این حوزه انجام دهد تا بتوانیم به نتیجه مطلوب دست پیدا و از این مرحله عبور کنیم.

تنهایی سالمندان را تهدید می نماید

رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور هم به ایران می گوید در دو دهه آینده با تغییر در چالش ها و دگردیسی مسائل پیش روی این گروه از جامعه روبرو خواهیم بود. همان موضوعی که بعضی از کارشناسان از آن به سونامی سالمندی در کشور یاد می نمایند و بعضی دیگر آن را فرصتی می دانند برای رشد و تعالی کشور.

حسام الدین علامه، با اشاره به بعضی آمارها در این حوزه می گوید: در حال حاضر جمعیت سالمندانی که بیش از 60 سال سن دارند، حدود 2/10 درصد یعنی حدود هشت و نیم میلیون نفر از جمعیت کشور را تشکیل می دهند. نگاهی به آمار نشان می دهد طی 43 سال یعنی از سال 1355 تا سال 1398، جمعیت سالمندی ایران با 5 درصد رشد از 5 درصد به 10درصد رسیده بود اما این آمار طی مدت 23 سال گذشته با تغییر قابل توجهی روبرو شد تا جایی که می توان گفت تا سال 1420، جمعیت سالمندی دوبرابر شده و از 10 درصد به 20درصد خواهد رسید، و از آنجایی که منحنی رشد جمعیت سالمندی با سرعتی چشمگیر رو به رشد است پیش بینی می گردد در سال 1435 با رشد 33 درصدی جمعیت سالمندان کشور روبه رو شویم. به این معنا که حدود یک سوم جمعیت کشور را سالمندان تشکیل دهند. در واقع در کشور ما در طی 20 سال با رشد دوبرابری جمعیت سالمند روبرو هستیم. درحالی که این اتفاق در کشورامریکا در طی 70 سال، در سوئد طی 90 سال و در فرانسه در مدت 120 سال روی داده است.

او ادامه می دهد: تنهایی سالمندان یکی از چالش هایی است که در آینده با آن روبرو خواهیم بود. در حال حاضر 4میلیون و 200 هزار دختر و پسر مجرد در سنین31 تا 39 سال در کشور حضور دارند. بعلاوه یک میلیون و 500 هزار نفر مجرد هم در بازه سنی 40 تا 60 سالگی وجود دارد. یک حساب سرانگشتی نشان می دهد حتی با وجود ازدواج تعدادی از این افراد باز هم در آینده ای نزدیک با رقم قابل توجهی در حوزه تجرد قطعی سالمندان روبرو خواهیم بود و عدد 80 هزار تجرد قطعی کنونی در سالمندان در آینده ای نه چندان دور چندین برابر خواهد شد. از سوی دیگر جمعیت زنان بدون همسر هم در کشور در حال افزایش است. کاهش بعد خانوار، تغییر سبک زندگی به علت سکنی در آپارتمان های کوچک و ازدیاد خانواده های هسته ای همه و همه باعث می گردد امکان حمایت از این قشر از جامعه کاهش یابد و احتیاج به مراقب آموزش دیده بیش از پیش احساس گردد. بنابراین باید فرهنگ حمایت از سالمندان بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و آموزش نیروهای مجرب در دستور کار قرار گیرد تا در آینده با مشکل سالمندان تنها روبرو نشویم.

کاهش مرگ سالمندان با واکسیناسیون

حامد برکاتی مدیرکل جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت خبرهای خوشی از حوزه سلامت سالمندان در دوران اپیدمی دارد. حالا دیگر جمعیت 70درصدی سالمندان که تا ماه های گذشته واکسن زده بودند به 95 درصد رسیده اند. او می گوید: اندازه ابتلای به کرونا در مراکز نگهداری سالمندان65 درصد کاهش یافته است. حدود 95 درصد سالمندان این مراکز واکسن دوز اول و دوم کرونا را تزریق نموده و پنج درصد دیگر دوز اول را زده اند. وی می افزاید: مرگ و میر سالمندان بالای 60 سال در بیمارستان ها با آنالیز های صورت گرفته در مرداد ماه و پس از واکسیناسیون 30 درصد کاهش یافته و روندی نزولی دارد.